توضیح مدرس: می توان بر این باور بود که عنوان این درس رهزن، مناقشه آمیز، پر­انتقاد و حتی بی­معنا به نظر آید. اگر مخاطب این درس "فلسفه" را امری برخاسته از یونان و غرب بداند، بی درنگ وجود امری به نام "فلسفه شرقی" را منکر خواهد شد و مدعای آن را به چالش خواهید کشید. اگر هم آشنایی با ادیان و مکاتب فکری مشرق زمین، نظیر هندوئیسم، تائویسم، بودیسم و ... داشته باشد، تلقی اش از این درس توضیح مکاتبی این چنینی خواهد بود. اما واقعیت این است که ما از به کار بردن واژه "فلسفه شرقی" هدفی خاص داریم. "فلسفه شرقی" اگر چه ریشه در مکاتب فکری نام برده، اما در واقع نوعی از فلسفه است که در قرن بیستم از طریق افرادی نظیر هانری کربن و توشهیکیو ایزوتسو پایه گذاری شد. به این اعتبار "فلسفه شرقی" امری نو و تازه ساخت است و آن را باید به عنوان یک روش فلسفی شکل گرفته در قرن بیستم دید. در این درس ضمن بررسی مفاهیم کلیدی مکاتبی نظیر هندوئیسم، تائویسم، بودیسم، تصوف اسلامی و... تولد "فلسفه شرقی" را، آن گونه که مراد ما است، توضیح خواهیم داد. موضوعات زیر از جمله مطالبی است که به آن خواهیم پرداخت:

عنوان جلسات:

1.    مراد ما از واژه و اصطلاح "فلسفه شرقی" چیست؟

در این جلسه توضیح خواهیم داد که اساسا اصطلاح "فلسفه شرقی" را به چه معنایی به کار می بریم و این پرسش را پی می گیریم که آیا وجود چنین فلسفه ای اساسا امکان پذیر است؟

2.    تاریخچه ظهور "فلسفه شرقی"

در این جلسه توضیح خواهیم داد که "فلسفه شرقی" مبتنی بر چه دیدگاه تاریخی ای شکل گرفته است.

3.    توضیح ساختار فلسفی و متافیزیکی "فلسفه شرقی".

در این جلسه توضیح خواهیم داد که "فلسفه شرقی" مبتنی بر چه ساختار متافیزیکی و مفهومی است.

4.    ادامه جلسه قبل.

5    امکان وجود "فلسفه شرقی" در جهان امروز

در این جلسه توضیح خواهیم داد که آیا در زمانه فعلی هنوز می توان از "فلسفه شرقی" سخن گفت؟

پرسش و پاسخ در انتهای هر کلاس انجام خواهد شد.

منابع جهت مطالعه بیشتر

1.    ایزوتسو، توشیهیکو، آفرینش، وجود و زمان، ترجمه مهدی سررشته داری، انتشارات مهر اندیش.

2.    ایزوتسو، توشهیکیو، شیبا ریوتارو، "تاریکی و روشنایی در انتهای قرن بیستم: گفتگوی ریوتارو شیبا با توشیهیکو ایزوتسو"، ترجمه بهمن ذکی پور، مجله بخارا، شماره 135، بهمن و اسفند 1398

3.    ایزوتسو، توشیهیکو، صوفیسم و تائویسم، ترجمه محمد جواد گوهری، انتشارات روزنه.

4.    کربن، هانری، فلسفه ایرانی، فلسفه تطبیقی، ترجمه سید جواد طباطبائی، انتشارات طوس.

(دکتر بهمن ذکی پور، استاد پاره وقت در دانشگاه میجی، موسس و مدیر موسسه آموزشی کیمیا در ژاپن است)