هانا آرنت یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین متفکران سیاسی قرن بیستم است. آرنت ضمن اندیشه به پدیده‌های سیاسی مدرن همچون توتالیتاریسم، انقلاب، یهودستیزی، و امپریالیسم این دغدغه را دارد که چطور می‌توان از تفکر مستقل در برابر حکومت‌ها و ایدئولوژی‌های تمامیت‌خواه و شر سیستماتیک محافظت کرد. او فیلسوفی است که کنش سیاسی را به موضوع تفکر بدل کرده و در مورد آن آثار مهمی تالیف کرده است. در اندیشه‌ی سیاسی آرنت، داوری اخلاقی با کنش سیاسی و سیاست درهم تنیده است. آرنت کنش سیاسی بدون داوری اخلاقی را اصلی‌ترین سرچشمه‌ی شر و خشونت در جوامع مدرن امروز می‌داند. او همچنین به مفهوم آزادی و چگونگی تحقق آن در جوامع دموکراتیک پرداخته و در مورد نسبت میان آزادی و کنش سیاسی به تأمل پرداخته است.

این دوره طی ۸ جلسه/ هفته به بررسی دغدغه‌های اصلی آرنت در مورد سیاست، کنش سیاسی و شر می‌پردازد و دانشجویان را با تفکر آرنت آشنا می‌کند. مهم2ترین مفاهیمی که آنها را به بحث خواهیم گذاشت عبارتند از:

تمامیت‌خواهی (Totalitarianism): آرنت در کتاب خاستگاه‌های تمامیت‌خواهی (The Origins of Totalitarianism) به تحلیل ظهور رژیم‌های تمامیت‌خواه مانند نازیسم و استالینیسم می‌پردازد. او این نظام‌ها را به‌عنوان نوع جدیدی از حکومت‌های سرکوب‌گر می‌بیند که نه‌تنها بر سیاست و قدرت متمرکز هستند، بلکه تمامی عرصه‌های زندگی فردی و اجتماعی را به کنترل خود در می‌آورند.

قدرت و سیاست (Power and Politics): آرنت میان قدرت و خشونت تفاوت قائل می‌شود. از دیدگاه او، قدرت از طریق کنش‌های جمعی و همکاری میان افراد در جامعه به وجود می‌آید و با خشونت ناسازگار است. در اثر مشهورش وضع بشری (The Human Condition)، او مفهوم کنش جمعی و قدرت در دموکراسی را مورد بررسی قرار می‌دهد و بر اهمیت مشارکت فعال در زندگی سیاسی تأکید می‌کند.

ابتذال شر (The Banality of Evil): آرنت این مفهوم را در کتاب آیشمن در اورشلیم (Eichmann in Jerusalem) معرفی می‌کند، جایی که او محاکمه آدولف آیشمن، یکی از مقامات نازی، را بررسی می‌کند. او به این نتیجه می‌رسد که شر در بسیاری موارد نتیجه‌ی فرمان‌برداری کورکورانه و فقدان تفکر و داوری اخلاقی است، و این بدی‌ها لزوماً از افراد سادیستی یا شیطانی ناشی نمی‌شوند.

کنش و آزادی (Action and Freedom): آرنت به آزادی به‌عنوان یکی از بنیادین‌ترین نیازهای بشری می‌نگرد، و آن را نه به معنای آزادی فردی از محدودیت‌ها، بلکه به‌عنوان توانایی عمل و کنش در عرصه‌ی عمومی و سیاسی تعریف می‌کند. او در کتاب انقلاب تفاوت میان کنش‌های انقلابی در انقلابات مهم عصر مدرن شامل انقلاب آمریکا و انقلاب فرانسه را بررسی می‌کند. کتاب دیگر او به نام انقلاب مجارستان به بررسی یکی از انقلابات ناکام نیمه‌ی دوم قرن بیستم بر ضد توتالیتاریسم شوروی می‌پردازد.

تاریخ آغاز دوره یکشنبه ۱۱ آذر ۱۴۰۳ برابر با ۱ دسامبر ۲۰۲۴.

شرکت فعال دانشجویان در مباحث ضروری است.

درخواست مدرس: دانشجویان محترم پیش از حضور در کلاس متن تعیین‌شده برای هر جلسه را مطالعه کنند تا بتوانند در مباحث کلاس مشارکت فعال داشته و از کلاس بیشترین بهره‌ را ببرند. 

----------------------

درباره مدرس:

دکتر فاطمه صادقی پژوهشگر علوم سیاسی و مطالعات زنان و جنسیت است.

*** برای آگاهی از جزئیات این دوره و همچنین آغاز ثبت‌نام «عضو هنرستان» باشید. این عضویت رایگان است.