تاریخ
معاصر
افغانستان
مدرس
تاریخ معاصر افغانستان
آنلاین با امکان دسترسی به فایل ضبط شده جلسات
شرح درس
شرح دوره: این دوره مروری جامع بر تاریخ سیاسی و اجتماعی افغانستان از آغاز قرن بیستم تا امروز است. در این دوره، دانشجویان با میراث امیران افغانستان، مبارزات برای استقلال، نقش بازیگران بینالمللی، جنبشهای سیاسی و اجتماعی، و تأثیر تحولات جهانی بر افغانستان آشنا خواهند شد. این دوره بر روی مسائل کلیدی چون ظهور و سقوط نظامهای سیاسی مختلف، چالشهای داخلی و خارجی، و آیندهای که افغانستان با آن روبروست تمرکز دارد. با توجه به تحولات اخیر و حضور طالبان، بررسی روندهای جاری و آیندهی احتمالی این کشور از اهمیت ویژهای برخوردار است.
این دوره آموزشی برای هر آنکس که مایل است به دانش و درکی دستاول از تاریخ سیاسی و اجتماعی معاصر افغانستان دست یابد طراحی و فصل بندی شده است. شرکتکنندگان در این دوره میآموزند که چگونه وقایع گذشته بر وضعیت کنونی افغانستان تأثیر گذاشته و چگونه میتوان با تحلیل گذشته، روندهای آینده را پیشبینی کرد.
سرفصلها:
افغانستان در آستانۀ 1900: میراث امیر آهنین
بررسی سلطنت امیر عبدالرحمن و تأثیرات او بر ساختار سیاسی و اجتماعی افغانستان در آغاز قرن بیستم.
شاه امانالله در میان دو حبیبالله
تحلیل نقش شاه امانالله و تلاشهای او برای مدرنیزهکردن افغانستان، همراه با ارزیابی قدرتهای داخلی و خارجی.
استقلال - انگلستان
مرور مبارزات افغانستان برای کسب استقلال از امپراتوری بریتانیا و تأثیرات آن بر ساختار سیاسی این کشور.
سدۀ بیست را چگونه سپری کردیم؟
نگاهی به رویدادهای مهم افغانستان در قرن بیستم و تحلیل روندهای مهم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی.
گرایشهای راست و چپ از کجا آمدند؟
بررسی چگونگی شکلگیری و گسترش جنبشهای راست و چپ در افغانستان و تأثیرات این جریانها بر سیاست داخلی.
پایان نظام سلطنت
ارزیابی دلایل سقوط نظام سلطنتی در افغانستان و ظهور جمهوری.
کودتای سپید جمهوریت
بررسی کودتای محمد داوود و اعلام جمهوری در افغانستان.
کودتای خونین حزب هوادار مسکو
تحلیل کودتای کمونیستی حزب دموکراتیک خلق افغانستان و ورود کشور به دورهای از جنگهای داخلی.
جهاد و تنظیمهای جهادی
بررسی ظهور جنبشهای جهادی و نقش آنها در جنگ با نیروهای شوروی و پس از آن.
فروپاشی سوویتیزم در افغانستان
تحلیل تأثیرات فروپاشی شوروی بر افغانستان و پایان حمایتهای خارجی از حکومت کمونیستی.
فروپاشی جنبش چپ و فوران نهضت اسلامی
بررسی چگونگی شکست جنبش چپ و ظهور نهضتهای اسلامی در افغانستان.
طالبان (بار نخست)
ارزیابی ظهور و حاکمیت نخستین طالبان و چگونگی شکلگیری این گروه.
بازتاب یازدهم سپتمبر 2001 در افغانستان
تحلیل تأثیر حملات 11 سپتامبر بر افغانستان و ورود نیروهای آمریکایی و ناتو به این کشور.
دموکراسی امریکایی: کرزی و اشرف غنی
بررسی دوران حکومت حامد کرزی و اشرف غنی و تلاشها برای برقراری دموکراسی.
گریز نیروهای ناتو و فروپاشی رژیم امریکایی در افغانستان
تحلیل خروج نیروهای ناتو و سقوط حکومت حمایتشده توسط آمریکا در افغانستان.
طالبان (دور دوم)
بررسی بازگشت طالبان به قدرت و چالشهای داخلی و خارجی پیش روی این گروه.
چگونه تا اینجا و امروز رسیدیم؟
نگاهی به تحولات اخیر افغانستان و تحلیل روندهایی که این کشور را به وضعیت کنونی رسانده است.
کدام سو خواهیم رفت؟
پیشبینی آینده افغانستان در پرتو تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جاری.
درباره مدرس:
دکتر صبورالله سیاسنگ متولد سال ۱۳۳۷ خورشیدی/ شهر غزنه، پزشک اهل افغانستان، پژوهشگر مسایل سیاسی-اجتماعی و نویسندۀ کتابهای سوزن (یادنامۀ هفتاد زن افغانستان)، تیراژه (زنجیرۀ ساز و آواز، ویژۀ موسیقی افغانستان و جهان)، پروندۀ ناپدید (بررسی کارنامۀ میر اکبر خیبر، پیشمرگ کودتای سال ۱۳۵۷)، ستاپ (بررسی گروگانگیری و قتل دبس سفیر ایلات متحدۀ امریکا در هوتل کابل/ ۱۳۵۸)، گلوله باران بامداد بهار (بررسی کشته شدن محمدداوود نخستین رئیس جمهور افغانستان و هفده تن از اعضای خانواده)، ناشناس ناشناس نیست (کارنامۀ هنری دکتر صادق فطرت ناشناس آوازخوان افغانستان)، من بیگناهم - تو بدگمانی (بحثی در بارۀ موسیقی، فرهنگ و ادبیات دو زبان فارسی و پشتو)، اگر بهار نیاید (گزنیۀ داستانهای کوتاه)، پراکندههای پیوسته (گزینۀ یادداشتهای ادبی)، های آذرشین (گزینۀ سرودها)، نیل توتیا (گزینۀ طنز) و چند اثر ویژۀ فرهنگ و زبان پشتو است.