نثر
عرفانی
پارسی
مدرس
نثر عرفانی پارسی
آنلاین با امکان دسترسی به فایل ضبط شده جلسات
شرح درس
این دوره به خوانش متنهای منثور (غیرمنظوم) عرفانی ایران از زرتشت و شیخ احمد جام تا احمد غزالی و عطار میپردازد؛ متنهایی که به زبان پارسی و به قلم یا اشارتِ خود صوفیان نامدار نگاشته شدهاند.
سابقهی مکتوب «عرفان ایرانی» به اشوزرتشت میرسد و «گاتاها». زرتشت اسپنتمان در گفتوگوهای عاشقانهی خود با اهورامزدایش نوری را بر ایران میفشانَد که ردش تا همیشه در عرفان ایرانی پابرجاست. این «حکمت خسروانی» (به تعبیر شیخ شهابالدین یحیی سهروردی) که رد همان نور اهورایی است، پایه و اساس عرفان ایرانی را شکل داده که تا همیشه بر زبان و قلم عارفان ایرانزمین جاری است. از سوی دیگر نثر عارفانهی صوفیان بخش مهمی از ادبیات پارسی را تشکیل میدهد و پایه و اساسی مهم و انکارناشدنی است برای نثر داستانی معاصر.
این دوره به کسانی پیشنهاد میشود که با ادبیات داستانی معاصر آشنایی نسبی دارند، برای عنصر «زبان» در متن ارزش قائلاند و میخواهند پیشینهای از زبان پارسی را در آثار مطرح عرفانی ایرانزمین مرور کنند.
نخستین جلسه با خوانش و واکاوی اندیشهی عرفانی ایرانی و «گاتها»ی زرتشت خواهد بود و در جلسههای دیگر زمان و زمانه و تفکر و زندگانی یکی از صوفیان نامدار و آثار او معرفی و گزیدهای از متنهای او بازخوانی میشود تا سبک نگارش و نثرش به دست آید. واکاوی رد این متنها در ادبیات داستانی معاصر (آثار متشخص ادبیات داستانی معاصر که حرمت زبان را در داستان پاس میدارند) نیز بخش مهمی از کار ما در طول این جلسهها خواهد بود.
شرح جلسات و ساختار دوره در انتهای این برگه آمده است.
--------------
درباره مدرس:
مهدی مرعشی، داستاننویس، مترجم و پژوهشگر ایرانی مقیم کاناداست. او تاکنون سه مجموعهداستان به نامهای «نفستنگ»، «کتابت بهار» و «از جاده که میگذشتیم» و سه رمان با عنوانهای «داستان زرتشت»، «رسم این زن سکوت است» و «آنها دیگر از آن ایستگاه نگذشتهاند» منتشر کرده است. او همچنین بازنویسی «داستانهای سمک عیار» و تألیف کتاب «قصهی سنجان» را در کارنامه دارد؛ کتابی که به روایت مهاجرت زرتشتیان به هند پس از حملهی اعراب میپردازد.
مرعشی سه مجموعهشعر از پیر پائولو پازولینی و کتاب «روزنگاری سوگ» نوشتهی رولان بارت را نیز به فارسی ترجمه کرده است. او از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۳ چندین دوره «کارگاه داستاننویسی هزارداستان مونترال» را برگزار کرده و به آموزش داستاننویسی در مونترال پرداخته است.
جلسات
هفت جلسه به شرح زیر:
جلسه اول
عرفان ایرانی پیشااسلامی
بررسی و واکاوی عرفان باستانی ایران و «گاتها»ی زرتشت.
جلسه دوم
عرفان ایرانی پس از اسلام و متنهای شیخ ژندهپیل
نگاهی به عرفان ایران از زمان حملهی اعراب، مروری بر اندیشههای حلاج، بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی و بررسی عرفان و متنهای عرفانی شیخ احمد جام ژندهپیل
جلسه سوم
احمد غزالی و متنهایی برای عشق
مطالعهی آثار احمد غزالی و واکاوی اندیشهی او به عنوان نخستین عارفی که از عشق نوشت.
جلسه چهارم
عینالقضات همدانی و روایت نور
بررسی متنهای عرفانی عینالقضات همدانی و آن دو «نور» که اندیشه و آثار او را ساختهاند.
جلسه پنجم
شطح در عرفان ایرانی
شطح در عرفان ایرانی و واکاوی شطحیات روزبهان بقلی شیرازی
جلسه ششم
حکمت خسروانی و سهروردی
مروری بر «حکمت خسروانی» و متنهای پارسی شیخ شهابالدین یحیی سهروردی
جلسه هفتم
عطار و تذکرةالاولیا
بررسی تذکرةالاولیای عطار، متنی که معرف عارفان ایرانی است.