در جهانی که با انبوهی از اطلاعات، استدلال‌ها، ادعاها و تبلیغات روبه‌رو هستیم، مهارت تمایز دادن میان حقیقت و خطا، منطق و مغالطه، استدلال معتبر و ادعای بی‌پایه، نه‌تنها یک نیاز فکری بلکه یک توانمندی حیاتی است. این توانمندی با یادگیری صرف «قواعد منطق» حاصل نمی‌شود، بلکه با تمرین، فهم عمیق و کاربرد مستمر آن شکل می‌گیرد. وانگهی شکل‌گیری دو منطق قدیم و جدید معطوف به علم است نه ابزار یعنی هر دو منطق به علم تبدیل شده و از رویکرد مهارتی آنها کاسته شده است. بنابراین ما به دنبال تقویت رویکرد مهارتی در منطق هستیم. این همان چیزی است که در دورهٔ دومرحله‌ای «هنر استدلال» دنبال می‌شود.

در دوره نخست، ما به سراغ دو سنت منطقی می‌رویم: منطق قدیم (برآمده از سنت یونانی-اسلامی) و منطق جدید (منطق ریاضی‌ معاصر). اما تفاوت این دوره با آموزش‌های رایج در این است که قواعد منطقی با روش‌های جدید و خودآموز تدریس می‌شود.

سه جلسهٔ نخست با استفاده از محتوای منطق قدیم، مباحث بنیادین استدلال را بررسی می‌کند: از فهم دقیق گزاره‌ها و ساختارهای آن‌ها، تا تشخیص معادل‌های منطقی و در نهایت استفاده از قیاس برای ساختن استدلال. نکته مهم آن است که این مفاهیم نه به‌صورت حفظی، بلکه به صورت هندسی و کاربردی آموزش داده می‌شوند.

در سه جلسهٔ بعدی، وارد منطق جدید می‌شویم: زبان فرمال، جدول ارزش، تحلیل گزاره‌ها با ثوابت منطقی، و روش‌های مدرن برای ارزیابی و اثبات اعتبار استدلال‌ها. در این بخش هنرجویان یاد می‌گیرند چگونه استدلال‌های پیچیده را رمزگشایی کرده و آن‌ها را تحلیل و اثبات کنند.

در مجموع، هدف اصلی این دوره مقدماتی آن است که هنرجو در پایان شش جلسه، با دو منطق قدیم و جدید به نحو اجمالی آشنا شود تا بتواند توانایی‌های مهارت استدلال مانند کشف، تحلیل، نقد و اقامه استدلال را کسب کند. دوره‌ای پیشرفته نیز در راه خواهد بود.

(اطلاعات بیشتر درباره هر یک از جلسات در انتهای این برگه)

------------------

درباره مدرس:

دکتر غلامرضا ذکیانی استاد فلسفه و منطق و رئیس پیشین مؤسسهٔ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران است. او با تخصص در منطق قدیم و جدید، سال‌ها در دانشگاه علامه طباطبایی به تدریس و پژوهش اشتغال داشته و آثار متعددی در زمینهٔ منطق، استدلال، و اندیشه اسلامی منتشر کرده است. دکتر ذکیانی همچنین سابقهٔ مدیریت علمی و سردبیری نشریات تخصصی را در کارنامه دارد.